Komputer w kształceniu włączającym.
Jedną z cech charakterystycznych dla współczesnej edukacji jest wprowadzenie oraz wykorzystywanie w procesie uczenia i nauczania nowoczesnych środków dydaktycznych, które w połączeniu z formami tradycyjnymi stały się podstawą do wypracowania strategii kształcenia multimedialnego. Celem tego kształcenia jest zapewnienie uczniom dostępu do wzajemnie uzupełniających się źródeł wiedzy i dostarczanie im potrzebnych wiadomości za pośrednictwem różnorodnych nośników informacji: dźwięku, obrazu, druku. Jest to, więc nauczanie wielokodowe, które przyczynia się do uruchomienia różnorodnych aktywności uczących się dzieci: spostrzeżeniowej, manualnej, intelektualnej i emocjonalnej. Wdrażanie kształcenia multimedialnego, szerokie stosowanie nowych technologii edukacyjnych, bogactwo programów multimedialnych - chętnie wykorzystywanych przez dzieci - w istotny sposób przyczynia się do uatrakcyjnienia szkoły i co najważniejsze do efektywnej realizacji treści programowych. Nie bez znaczenia jest również fakt, iż oznacza to dla polskiej szkoły przybliżenie się do standardów europejskich w zakresie szeroko pojętej edukacji. Uwagi te nie dotyczą jedynie szkolnictwa masowego, adresowanego dla dziecka nie odbiegającego w swym rozwoju od przyjętych norm. Odnoszą się w pełni do wszystkich osób, wymagających specjalnej uwagi pedagogicznej i objętych programami kształcenia specjalnego.
Ostatnie lata wzbogaciły, więc repertuar dostępnych edukacji specjalnej środków kształcenia o komputer, który to środek stanowi nowość w grupie tzw. "pomocy dydaktycznych".
Nauczanie za pomocą komputerów ma na celu wykorzystanie komputerów jako pomocy dydaktycznej ułatwiającej i uatrakcyjniającej prowadzenie lekcji, oraz cały proces nauczania i uczenia się. Osiągnięte przez uczniów szkół powszechnych efekty w uczeniu się, przyswajaniu wiadomości, umiejętności przy zastosowaniu komputerów, zachęciły pedagogów specjalnych do zastosowania tego narzędzia, jakim jest komputer i programy edukacyjne do procesu nauczania oraz rewalidacji uczniów niepełnosprawnych fizycznie czy umysłowo.
Obecnie nauczanie wspomagane komputerami jest wykorzystywane z bardzo dobrym rezultatem w rehabilitacji dzieci z dysfunkcją narządu ruchu, dzieci głuchych, a nawet niedowidzących i niewidomych poprzez tzw. komputerowe programy rehabilitacyjne. Wiele szkół i ośrodków korzysta z tych programów. Są to zestawy programów edukacyjnych między innymi zestawy programów np. do audiometrii zabawowej, matematyki, czytania i pisania Programy dydaktyczne mają zastosowanie w rewalidacji dysleksji, dysgrafii, dysortografii, rozwijaniu umiejętności matematycznych czy stymulacji werbalnych zachowań dziecka (dzieci autystyczne), itp. Zabawowa forma tych programów podnosi efekty nauczania, uatrakcyjnia zajęcia i powoduje większą, niż metody tradycyjne koncentrację uwagi, co jest kluczowym elementem nauczania dzieci z wadami lub opóźnieniami rozwojowymi.
Prowadzone badania naukowe dowodzą, że wyrównywanie opóźnień i funkcji umysłowych dzieci lekko upośledzonych umysłowo za pomocą rehabilitacyjnych programów komputerowych sprawdza się bardzo dobrze. Szkoły prowadzące tego typu nauczanie mogą być włączone w ogólnopolski program komputeryzacji pedagogiki w tym pedagogiki specjalnej. Odbywa się obecnie dużo konferencji, zjazdów i sympozjów związanych z tym tematem. Autorytety naukowe w tej dziedzinie są zdania, iż komputer stanowi bardzo ważne narzędzie w nauczaniu wszystkich dzieci niepełnosprawnych. Programy rewalidacyjne przyczyniają się do wspomagania, rozwijania i kształtowania zaburzonych funkcji umysłowych u dzieci lekko upośledzonych umysłowo np. logicznego myślenia, wyobraźni, pamięci, spostrzegania itd. Atrakcyjność zajęć przyczynia się do lepszej koncentracji uwagi, co najczęściej jest zaburzone u naszych uczniów. Komputer stwarza też możliwość praktycznego poznania tematu, co jest podstawą zdobywania wiedzy i możliwości trwalszego jej zapamiętania np. bardzo dobre rezultaty uzyskuje się w nauczaniu matematyki dzieci upośledzonych umysłowo - poszerzenie wiadomości oraz umiejętności z matematyki, oraz trwałe ich zapamiętywanie.
Widoczne rezultaty osiągnięto również w nauczaniu komputerowym geografii, przyrody, oraz tak abstrakcyjnej dla naszych uczniów wiedzy historycznej i społecznej.
Programy logopedyczne wykorzystywane jako pomoc w nauce mowy i korygowaniu wad wymowy stwarzają dzieciom upośledzonym niepowtarzalną możliwość pełnej kontroli wzrokowej, ich ekspresji dźwiękowej (graficzny obraz całych wyrazów i zdań). Reasumując, programy dydaktyczne pozwalają kształtować umiejętności niezbędne dla prawidłowego rozwoju mowy, ekspresji dźwiękowej, analizy i syntezy wzrokowej, spostrzegawczości, koncentracji uwagi, logicznego myślenia. Mobilizują i zachęcają do pracy, dzięki możliwości natychmiastowego sprawdzania prawidłowości wykonania zadania, oraz korygowania zaistniałych błędów. Rozwijają umiejętność samokontroli, jak też umożliwiają rywalizację. Ćwiczenia o odpowiednio dobranym dla każdego dziecka stopniu trudności pozwalają osiągnąć sukces premiowany w programie specjalną nagrodą - wzmagana jest wtedy motywacja do wykonania zadania. Z powyższych względów programy komputerowe są niezastąpioną pomocą w pracy z dziećmi lekko upośledzonymi umysłowo. Poza tym zastosowanie w nauczaniu komputerów przyczynia się do współpracy interdyscyplinarnej w ramach programów.
Opracowywane od początku lat 80. programy edukacyjne Unii Europejskiej i Rady Europy w sposób bardzo wyraźny zwracają uwagę na grupę specjalnych użytkowników i podejmują różnorodne przedsięwzięcia mające na celu wzbogacenie, także poprzez multimedia i komputery, procesu dydaktycznego dzieci wymagających szczególnej uwagi ze względu na ich zaburzenia czy deficyty rozwojowe. Przyznać trzeba, że obie organizacje (jednej członkiem jesteśmy, do członkostwa w drugiej dążymy, a więc ich wytyczne programowe powinny być również i naszymi) zwracając uwagę na konieczność wprowadzenia nowych technologii edukacyjnych -szczególnie komputerów - do nauczania osób upośledzonych nie czynią niczego zupełnie nowego. Wystarczy przypomnieć, (co potwierdzają materiały opublikowane przez OECD w 1986 r. w Paryżu), że w Japonii w programach szkolnictwa specjalnego komputery i zajęcia z informatyki (w stopniu dostosowanym do możliwości uczniów) prowadzone są już od połowy lat 80 - tych.
Z badań przeprowadzonych na przełomie ostatnich kilku lat, których wyniki publikowano na łamach “Szkoły Specjalnej”, “Szansy” i “Nowej Szkoły", wynika, iż uczniowie nasi rozwijający się bardzo powoli, mający duże trudności i ograniczenia w pojmowaniu pojęć matematycznych, głównie abstrakcyjnych, potrzebują niekonwencjonalnych, lepszych niż tradycyjne metod nauczania w tym nauczania wspomaganego nowoczesnymi środkami technicznymi, a więc komputery oraz edukacyjne programy komputerowe, multimedia.
Szczególnie, więc dla tych dzieci musi być starannie opracowany program nauczania i metodyka wprowadzania ich w użyteczne w życiu pojęcia matematyczne. I tu z pomocą przychodzi komputer i programy dydaktyczne.
Komputery, różnorodne programy multimedialne - gry, publikacje popularne i popularnonaukowe umożliwiają dzieciom pełny kontakt z dobrami kultury, nauki i oświaty. Czynią łatwiejszym odbiór różnych treści i jak już pisałam wyżej, przyczyniają się do rozwoju myślenia abstrakcyjnego, przyczynowo-skutkowego, czy nie w pełni funkcjonującej pamięci logicznej, rozszerzają zawężony zakres zainteresowań poznawczych. Rozwijają także zdolności nie doprowadzając do znużenia i zmęczenia, gdyż idea pracy z tymi nowymi nośnikami informacji polega na radości i aprobacie swoich poczynań w atmosferze zabawy. Bez obciążeń i stresów ich wysiłek intelektualny jest zrównoważony zajęciami zgodnymi z ich życzeniami, a także uwzględnia wartości dydaktyczne, co w konsekwencji sprzyja wyładowaniu energii, napięcia i podnosi prestiż osoby niepełnosprawnej. Nowoczesne technologie edukacyjne stymulują rozwój poznawczy, zaspokajają potrzebę radości. Mogą także przyczynić się do redukcji nieśmiałości i złagodzenia lęków przed nieznanym.
Jest to "krok naprzód” w dziedzinie pedagogiki specjalnej, moment przełomowy, prawdopodobnie możliwość przełamania barier związanych z upośledzeniem i przywrócenie społeczeństwu ludzi (kiedyś skazanych na wegetację i łaskę zakładów opiekuńczych, państwa i podatników). Dziś mogą być oni samodzielnymi obywatelami radzącymi sobie w tak bardzo zautomatyzowanym życiu. Jest to szansa dla tych dzieci, dlatego warto pokusić się o pomoc w przyswojeniu komputerowych technologii informacyjnych, tym najbiedniejszym “ dodatkowo skrzywdzonym przez los dzieciom, pozbawionym szans na godziwe życie i równy start z pełnosprawnymi członkami naszego społeczeństwa”.
Ponadto, zastosowanie komputerów w nauczaniu to także praktyczne zapoznanie uczniów klas starszych z podstawami obsługi komputera i niektórych programów użytkowych przydatnych najpierw w procesie uczenia się, czy wykonywania zadań na zajęciach z różnych przedmiotów, potem być może w działalności zawodowej. Umiejętności te mogłyby pomóc uczniom w znalezieniu pracy (oczywiście na zasadach pracy dla niepełnosprawnych). Konsekwencją tego, byłaby większa samodzielność oraz uniezależnienie się od pomocy państwa, a więc odciążenie budżetu państwa i podatników. Dla samych niepełnosprawnych zaś, zrealizowałyby się główne cele szeroko pojętej rewalidacji, czyli integracja społeczna i osiągniecie pewnego sukcesu w życiu.
Ostatnie lata wzbogaciły, więc repertuar dostępnych edukacji specjalnej środków kształcenia o komputer, który to środek stanowi nowość w grupie tzw. "pomocy dydaktycznych".
Nauczanie za pomocą komputerów ma na celu wykorzystanie komputerów jako pomocy dydaktycznej ułatwiającej i uatrakcyjniającej prowadzenie lekcji, oraz cały proces nauczania i uczenia się. Osiągnięte przez uczniów szkół powszechnych efekty w uczeniu się, przyswajaniu wiadomości, umiejętności przy zastosowaniu komputerów, zachęciły pedagogów specjalnych do zastosowania tego narzędzia, jakim jest komputer i programy edukacyjne do procesu nauczania oraz rewalidacji uczniów niepełnosprawnych fizycznie czy umysłowo.
Obecnie nauczanie wspomagane komputerami jest wykorzystywane z bardzo dobrym rezultatem w rehabilitacji dzieci z dysfunkcją narządu ruchu, dzieci głuchych, a nawet niedowidzących i niewidomych poprzez tzw. komputerowe programy rehabilitacyjne. Wiele szkół i ośrodków korzysta z tych programów. Są to zestawy programów edukacyjnych między innymi zestawy programów np. do audiometrii zabawowej, matematyki, czytania i pisania Programy dydaktyczne mają zastosowanie w rewalidacji dysleksji, dysgrafii, dysortografii, rozwijaniu umiejętności matematycznych czy stymulacji werbalnych zachowań dziecka (dzieci autystyczne), itp. Zabawowa forma tych programów podnosi efekty nauczania, uatrakcyjnia zajęcia i powoduje większą, niż metody tradycyjne koncentrację uwagi, co jest kluczowym elementem nauczania dzieci z wadami lub opóźnieniami rozwojowymi.
Prowadzone badania naukowe dowodzą, że wyrównywanie opóźnień i funkcji umysłowych dzieci lekko upośledzonych umysłowo za pomocą rehabilitacyjnych programów komputerowych sprawdza się bardzo dobrze. Szkoły prowadzące tego typu nauczanie mogą być włączone w ogólnopolski program komputeryzacji pedagogiki w tym pedagogiki specjalnej. Odbywa się obecnie dużo konferencji, zjazdów i sympozjów związanych z tym tematem. Autorytety naukowe w tej dziedzinie są zdania, iż komputer stanowi bardzo ważne narzędzie w nauczaniu wszystkich dzieci niepełnosprawnych. Programy rewalidacyjne przyczyniają się do wspomagania, rozwijania i kształtowania zaburzonych funkcji umysłowych u dzieci lekko upośledzonych umysłowo np. logicznego myślenia, wyobraźni, pamięci, spostrzegania itd. Atrakcyjność zajęć przyczynia się do lepszej koncentracji uwagi, co najczęściej jest zaburzone u naszych uczniów. Komputer stwarza też możliwość praktycznego poznania tematu, co jest podstawą zdobywania wiedzy i możliwości trwalszego jej zapamiętania np. bardzo dobre rezultaty uzyskuje się w nauczaniu matematyki dzieci upośledzonych umysłowo - poszerzenie wiadomości oraz umiejętności z matematyki, oraz trwałe ich zapamiętywanie.
Widoczne rezultaty osiągnięto również w nauczaniu komputerowym geografii, przyrody, oraz tak abstrakcyjnej dla naszych uczniów wiedzy historycznej i społecznej.
Programy logopedyczne wykorzystywane jako pomoc w nauce mowy i korygowaniu wad wymowy stwarzają dzieciom upośledzonym niepowtarzalną możliwość pełnej kontroli wzrokowej, ich ekspresji dźwiękowej (graficzny obraz całych wyrazów i zdań). Reasumując, programy dydaktyczne pozwalają kształtować umiejętności niezbędne dla prawidłowego rozwoju mowy, ekspresji dźwiękowej, analizy i syntezy wzrokowej, spostrzegawczości, koncentracji uwagi, logicznego myślenia. Mobilizują i zachęcają do pracy, dzięki możliwości natychmiastowego sprawdzania prawidłowości wykonania zadania, oraz korygowania zaistniałych błędów. Rozwijają umiejętność samokontroli, jak też umożliwiają rywalizację. Ćwiczenia o odpowiednio dobranym dla każdego dziecka stopniu trudności pozwalają osiągnąć sukces premiowany w programie specjalną nagrodą - wzmagana jest wtedy motywacja do wykonania zadania. Z powyższych względów programy komputerowe są niezastąpioną pomocą w pracy z dziećmi lekko upośledzonymi umysłowo. Poza tym zastosowanie w nauczaniu komputerów przyczynia się do współpracy interdyscyplinarnej w ramach programów.
Opracowywane od początku lat 80. programy edukacyjne Unii Europejskiej i Rady Europy w sposób bardzo wyraźny zwracają uwagę na grupę specjalnych użytkowników i podejmują różnorodne przedsięwzięcia mające na celu wzbogacenie, także poprzez multimedia i komputery, procesu dydaktycznego dzieci wymagających szczególnej uwagi ze względu na ich zaburzenia czy deficyty rozwojowe. Przyznać trzeba, że obie organizacje (jednej członkiem jesteśmy, do członkostwa w drugiej dążymy, a więc ich wytyczne programowe powinny być również i naszymi) zwracając uwagę na konieczność wprowadzenia nowych technologii edukacyjnych -szczególnie komputerów - do nauczania osób upośledzonych nie czynią niczego zupełnie nowego. Wystarczy przypomnieć, (co potwierdzają materiały opublikowane przez OECD w 1986 r. w Paryżu), że w Japonii w programach szkolnictwa specjalnego komputery i zajęcia z informatyki (w stopniu dostosowanym do możliwości uczniów) prowadzone są już od połowy lat 80 - tych.
Z badań przeprowadzonych na przełomie ostatnich kilku lat, których wyniki publikowano na łamach “Szkoły Specjalnej”, “Szansy” i “Nowej Szkoły", wynika, iż uczniowie nasi rozwijający się bardzo powoli, mający duże trudności i ograniczenia w pojmowaniu pojęć matematycznych, głównie abstrakcyjnych, potrzebują niekonwencjonalnych, lepszych niż tradycyjne metod nauczania w tym nauczania wspomaganego nowoczesnymi środkami technicznymi, a więc komputery oraz edukacyjne programy komputerowe, multimedia.
Szczególnie, więc dla tych dzieci musi być starannie opracowany program nauczania i metodyka wprowadzania ich w użyteczne w życiu pojęcia matematyczne. I tu z pomocą przychodzi komputer i programy dydaktyczne.
Komputery, różnorodne programy multimedialne - gry, publikacje popularne i popularnonaukowe umożliwiają dzieciom pełny kontakt z dobrami kultury, nauki i oświaty. Czynią łatwiejszym odbiór różnych treści i jak już pisałam wyżej, przyczyniają się do rozwoju myślenia abstrakcyjnego, przyczynowo-skutkowego, czy nie w pełni funkcjonującej pamięci logicznej, rozszerzają zawężony zakres zainteresowań poznawczych. Rozwijają także zdolności nie doprowadzając do znużenia i zmęczenia, gdyż idea pracy z tymi nowymi nośnikami informacji polega na radości i aprobacie swoich poczynań w atmosferze zabawy. Bez obciążeń i stresów ich wysiłek intelektualny jest zrównoważony zajęciami zgodnymi z ich życzeniami, a także uwzględnia wartości dydaktyczne, co w konsekwencji sprzyja wyładowaniu energii, napięcia i podnosi prestiż osoby niepełnosprawnej. Nowoczesne technologie edukacyjne stymulują rozwój poznawczy, zaspokajają potrzebę radości. Mogą także przyczynić się do redukcji nieśmiałości i złagodzenia lęków przed nieznanym.
Jest to "krok naprzód” w dziedzinie pedagogiki specjalnej, moment przełomowy, prawdopodobnie możliwość przełamania barier związanych z upośledzeniem i przywrócenie społeczeństwu ludzi (kiedyś skazanych na wegetację i łaskę zakładów opiekuńczych, państwa i podatników). Dziś mogą być oni samodzielnymi obywatelami radzącymi sobie w tak bardzo zautomatyzowanym życiu. Jest to szansa dla tych dzieci, dlatego warto pokusić się o pomoc w przyswojeniu komputerowych technologii informacyjnych, tym najbiedniejszym “ dodatkowo skrzywdzonym przez los dzieciom, pozbawionym szans na godziwe życie i równy start z pełnosprawnymi członkami naszego społeczeństwa”.
Ponadto, zastosowanie komputerów w nauczaniu to także praktyczne zapoznanie uczniów klas starszych z podstawami obsługi komputera i niektórych programów użytkowych przydatnych najpierw w procesie uczenia się, czy wykonywania zadań na zajęciach z różnych przedmiotów, potem być może w działalności zawodowej. Umiejętności te mogłyby pomóc uczniom w znalezieniu pracy (oczywiście na zasadach pracy dla niepełnosprawnych). Konsekwencją tego, byłaby większa samodzielność oraz uniezależnienie się od pomocy państwa, a więc odciążenie budżetu państwa i podatników. Dla samych niepełnosprawnych zaś, zrealizowałyby się główne cele szeroko pojętej rewalidacji, czyli integracja społeczna i osiągniecie pewnego sukcesu w życiu.
Na zajęciach miałyśmy przyjemność pracować z programem : "Liczę z Reksiem"
Oto nasze uwagi i spostrzeżenia na temat tego programu:
Dla kogo: dzieci w wieku 6-12 lat / 2 poziomy (łatwy i trudny)
Cele: nauka z kompleksowym sprawdzeniem znajomości matematyki z zakresu nauczania początkowego
Instrukcja: jasna, jest opcja POMOC
Czy spełnia wymogi: poziom 1 jest odpowiedni dla dzieci w wieku 6-8 lat
Poziom 2 jest odpowiedni dla dzieci w wieku 9-12 lat
Ogólnie program jest dość trudny.
Kto może korzystać :
Ø Dzieci w normie intelektualnej
Ø Dzieci i dorośli z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim
Dla kogo jest nieodpowiedni:
Ø Dzieci z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym, znacznym i głębokim ( polecenia są zbyt trudne, np. „ Szukaj dalszych informacji jedno pole na zachód od miejsca, gdzie ilość muchomorów jest większa od ilości mrowisk …”
Ø Dzieci niesłyszące (brak napisów, lektor czyta polecenia)
Ø Dzieci z autyzmem (zbyt dużo bodźców)
Plusy:
- rywalizacja z komputerem
- dzieci mają duży wybór aktywności
- jest wykres postępów gracza (statystyki)
Raport przygotowały:
Ksenia Mróz
Anna Kalinowska
Maria Kostro-Olechowska
Katarzyna Gutt
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz