wtorek, 3 stycznia 2012

Raport na temat upośledzenia umysłowego w stopniu lekkim i porażenia mózgowego.

Upośledzenie umysłowe w stopniu lekkim

Potrzeby ucznia:
- pozytywny kontakt
- zapewnienie działań terapeutycznych i edukacyjnych
- indywidualizacja zajęć
- kontakty i odwoływanie się do doświadczenia
- wymaganie treści które są przydatne życiowo
- upewnianie się czy rozumie treści
- dostosowanie materiałów do umiejętności
- rozwijanie samodzielności
- udział w zajęciach grupowych

Działania nauczycieli:
- usprawnianie operacji matematycznych
- rozwijanie pamięci
- usprawnianie rozwoju mowy
- usprawnianie koncentracji
- zapewnienie zajęć rehabilitacyjnych
- usprawnianie logicznego myślenia
- usprawnianie umiejętności czytania, pisania i liczenia
- obrazowe przedstawianie zagadnień

Porażenie mózgowe

Potrzeby ucznia:
- pomoc w sporządzaniu notatek
- pozytywna motywacja
- przydzielanie zadań
- praca w grupach z rówieśnikami
- równe traktowanie
- tolerancja i akceptacja
- pomoc w samoobsłudze
- przerwy relaksacyjne

Działania nauczycieli:
- zmniejszenie męczliwości
- usprawnianie orientacji ciała
- usprawnienie koncentracji i uwagi
- nauczenie współpracy w grupie
- usprawnienie funkcjonowania społecznego
- złagodzenie frustracji
- usprawnienie możliwości manualnych
- usprawnianie poruszania się
- unikanie nadopiekuńczości

 Nowoczesne technologie pomagające w walce z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim i porażeniem mózgowym. 

,,Tablety służą nie tylko rozrywce. Od pewnego czasu przy ich pomocy leczy się autyzm i mózgowe porażenie dziecięce.

Tradycyjne metody walki z autyzmem oraz mózgowym porażeniem dziecięcym odchodzą powoli w niepamięć. Amerykańscy naukowcy coraz częściej sięgają bowiem po nowe technologie. Ostatnie sukcesy wiążą się z tabletami oraz tworzonymi na nie specjalnymi aplikacjami. Z ich pomocą dzieci cierpiące na wyżej wymienione choroby angażują się w zadania zdecydowanie szybciej. Tablety wydają się przez to o wiele bardziej efektywne od tradycyjnych metod.
Potwierdza to przypadek Griffina Wajdy, 10-latka chorego na autyzm. Griffin ma problemy z komunikacją, a także nawiązywaniem relacji międzyludzkich. W przezwyciężaniu tych trudności pomaga mu specjalne oprogramowanie zainstalowane na tablecie. Wspólnie z bratem tworzy obrazkowe historie, rysując na ekranie kolejne sceny, a także dodając narrację. Po powrocie do domu bardzo chętnie prezentuje swoje dzieła rodzicom.
Choć tablet nie jest w stanie zastąpić standardowych metod leczenia autyzmu - w tym wielokrotnie powtarzanych ćwiczeń umysłowych - z pewnością wspomaga walkę z tą ciężką chorobą. Dotyczy to również dzieci cierpiących na mózgowe porażenie dziecięce. Jesienią ubiegłego roku na Harvardzie odbyły się testy z udziałem młodych pacjentów. Otrzymali oni do dyspozycji urządzenie o nazwie Microsoft Surface, z zainstalowaną na nim aplikacją zachęcającą dzieci do zbierania wirtualnych motyli do słoika. Mimo fizycznych ograniczeń, pacjenci nie ustępowali i wytrwale kończyli zlecone zadanie.
Nowoczesne technologie nie tylko są ciekawsze i bardziej angażujące z punktu widzenia pacjentów, ale również stanowią świetne źródło danych dla samych naukowców. Mogą oni bowiem bardzo szybko uzyskać informacje o pacjencie, o jego postępach i problemach, a następnie wyciągnąć odpowiednie wnioski. Eksperci zwracają również uwagę na stosunkowo niskie koszty użytkowania technologii. Pozostaje mieć nadzieję, że tablety i inne gadżety, służące większości z nas do rozrywki, faktycznie okażą się pomocne, a naukowcy oraz lekarze zaczną z nich korzystać na większa skalę.''
tekst: Piotr ,,Jiker'' Doroń


 ,,Jak może komputer, a konkretniej program komputerowy i Internet służyć do pracy z osobami upośledzonymi umysłowo? W jaki sposób wpływa na ich rewalidację? Jakie znaczenie ma dla edukacji dziecka?

Programy komputerowe mogą służyć w edukacji do usuwania zaburzeń rozwojowych, do rozwijania umiejętności intelektualnych, do stymulacji rozwoju osobowościowego, oraz pozwalają na poznanie podstaw jego obsługi poprzez oswojenie się z najnowszą technologią.
Oligofrenopedagog M. Siedlecka, po zakończeniu trwającego trzy lata projektu, dokonała podsumowania. We wnioskach podaje, iż wykorzystanie programów komputerowych w pracy z dziećmi upośledzonymi umysłowo sprawiło, iż:

Dzieci zdobyły umiejętności w zakresie podstaw obsługi komputera.
Wydłużył się u nich czas koncentracji uwagi na zadaniu.
Ćwiczenia rewalidacyjne stały się mniej żmudne i uciążliwe.
Zmniejszyły się trudności w początkowej nauce czytania.
Dzieci odzyskały poczucie własnej wartości i wiarę we własne siły.
Dzieci mogły w sposób bardzo atrakcyjny, zabawowy i bezstresowy uczyć się czytać, pisać i liczyć.
Czas trwania ćwiczeń wydawał się dziecku krótszy.
Dzieci były pozytywnie motywowane do pracy na lekcjach.
Dzieci często odnosiły sukces i były nagradzane (Szkoła specjalna, 1998, s.192).

Komputer jest wspaniałym, choć jeszcze niedocenionym narzędziem rewalidacji. Ogromną wartością jest zastosowanie programów multimedialnych, wymuszających działanie wszystkich analizatorów i przemycających do umysłu dziecka treści rozwijające dziecko poznawczo. Zabawa z komputerem to również nauka jego obsługi. Wiele osób nie widzi potrzeby, aby włączyć komputer w proces rewalidacji, uważając, że dzieci czy osoby dorosłe upośledzone mogą mieć problemy z jego obsługą, a komputer zarezerwowany jest dla ludzi wybitnie inteligentnych. Często problemy z obsługą komputera mają także sami opiekunowie, pedagodzy, czy rodzice dzieci niepełnosprawnych. Problemy te wynikają z powodu braku sprzętu lub nieznajomości zasad jego obsługi. Każdy terapeuta prowadzący zajęcia rewalidacyjne powinien rozpocząć wprowadzenie komputera do rewalidacji. W niedługim czasie rynek będzie dysponował coraz bogatszym oprogramowaniem, umożliwiającym nowoczesną rewalidację.

W praktyce wspomagająco-rewalidacyjnej komputer jest wykorzystywany również w diagnozie i terapii mowy dzieci z wadą słuchu. J. Zielińska stwierdza m.in., iż dzięki urządzeniom i programom komputerowym, oczywiście mając na uwadze odpowiednie ich dobranie do rodzaju niepełnosprawności, prowadzić można „zindywidualizowaną rehabilitację, w tym m.in. kształtować umiejętności niezbędne do prawidłowego rozwoju ekspresji dźwiękowej, doskonalić analizę i syntezę wzrokową, spostrzegawczość i koncentrację uwagi oraz usprawniać zdolności manipulacyjne, koordynację wzrokowo – ruchową, a najważniejsze – pobudzać do działania dzieci zahamowane, stwarzając im szansę na pełniejszy kontakt z resztą pełnosprawnego społeczeństwa. Rozwój nowoczesnej techniki multimedialnej daje nowe i wysoce efektywne możliwości zastosowania jej zarówno w diagnozie, jak i w rehabilitacji osób niepełnosprawnych (...). Zastosowanie mediów w szkolnictwie specjalnym daje szansę na intensyfikację działań rewalidacyjnych w procesie stwarzania dzieciom dotkniętym wadą nowych, wspartych techniką komputerową możliwości życia, nauki i rehabilitacji” (Szkoła specjalna, 2/98, s. 95).

Mówiąc o pomocy dzieciom niepełnosprawnych należy zawsze pamiętać o stopniu upośledzenia lub niepełnosprawności i jej cechach charakterystycznych, jak też różnicach, które mimo to występują u osób, określonych tym samym stopniem.

Działania korekcyjne, zmierzające do naprawy zaburzonej funkcji organicznej bądź psychicznej, wsparte komputerowo, mogą przynieść zupełnie nową jakość. Rzecz w tym, iż użycie komputera pozwala nauczycielowi, a także uczniowi, staranniej kontrolować wykonywane czynności, a niekiedy wręcz wymusza precyzyjne ich wykonanie. Efekt, o którym mowa, uzyskujemy dzięki temu, że komputer tworzy szerokie możliwości obrazowania wzorca poprawnego działania i jego wyniku, co umożliwia szybkie korygowanie błędów. Dotyczy to nie tylko korekcji zaburzonej sfery ruchowej, ale także np. wad wymowy czy zaburzeń w procesie odwzorowywania.

Działania usprawniające to kolejny zakres zastosowań komputera w procesie rewalidacyjnym. Już sama obsługa systemu wymagająca posługiwania się klawiaturą lub myszą usprawnia rękę, ćwiczy koordynację wzrokowo – ruchową, rozwija umiejętność koncentracji uwagi, spostrzegawczość, a także inne funkcje percepcyjne.

Dynamizowanie wysiłku jednostki, nastawionego na usprawnianie zaburzonej funkcji jest może najważniejszym wymiarem pracy rewalidacyjnej niezależnie od rodzaju niepełnosprawności podmiotu. Dla osiągnięcia tego celu niezbędne jest oddziaływanie na sferę motywacji oraz ściśle z nią związaną sferę emocji.

O wykorzystywaniu komputerów w pomocy psychologicznej pisze również N. E. Brewer. „Dzieci zawsze wydają się zainteresowane zarówno słuchaniem, jak i opowiadaniem własnych historii, a w dzisiejszych czasach komputer znajduje się w wielu klasach i domach. Dla młodzieży jest to fascynujące urządzenie (…)” ( H. Kaduson, Ch. Schaefer, 2002, s. 46). Autorka pisze o tej technice wykorzystania komputera w opracowywaniu własnych historii, jako technice psychoterapii, która „pomaga klientom w opowiadaniu własnych przeżyć z pewnym dystansem, co jest bezpieczne”.

Inną zaletą tej metody jest poczucie ważności, jakie daje dziecku praca przy komputerze. To wzmacnia poczucie pewności siebie. Dzieci czują się ważne bez względu na to, czy piszą same, czy dyktują opowiadanie piszącemu.

Dzieci agresywne lubią sprawować władzę nad komputerem, choć jednocześnie muszą hamować zachowanie, które sprawiłoby, że komputer przestanie spełniać polecenia, których oczekują.

Komputer spełnia ważną rolę w procesie stymulacji intelektualnej. Kiedy pojawia się trudność procesie uczenia się, na każdym etapie rozwoju człowieka w sposób naturalny podejmowane są odpowiednie działania inicjujące, stymulujące, dynamizujące procesy adaptacyjne i stabilizacyjne. Rodzice, nauczyciele i wychowawcy mogą stymulujące działać na dziecko w ten sposób, aby tego typu zagrożenia, zahamowania, opóźnienia rozwojowe nie wystąpiły, a wręcz przeciwnie – ujawniały się wszystkie potencjalne i zdolności autokreacyjne. Istotę edukacji dzieci o obniżonej sprawności umysłowej stanowi stymulacja, jako pobudzanie, wzmacnianie, wzbogacanie zainteresowań i aktywności twórczej, a także często ukrytych i potencjalnych zdolności umożliwiających skuteczne wypełnianie zadań życiowych.

W psychologii i pedagogice specjalnej stymulowanie zewnętrzne oznacza oddziaływania, które polegają na przyspieszeniu, doskonaleniu rozwoju oraz zachęcaniu do autorewalidacji i samorealizacji.

Do podstawowych wymogów w tym zakresie należy stworzenie okazji ku temu, by różnorodne bodźce odpowiednio często mogły docierać do dziecka, celem stymulacji polisensorycznej. Wszelkie braki w oddziaływaniu na rozwijające się zmysły dziecka mogą stać się powodem opóźnień rozwojowych.

Według W. Modzelewskiego (1998, s. 22) ćwiczenia komputerowe mogą realizować cele edukacyjne lub terapeutyczne. Ten rodzaj programów komputerowych jak najbardziej zbliżony jest do ćwiczeń wykonywanych metodą tradycyjną (najczęściej są to ich proste adaptacje), a atrakcyjność ich polega na zmianie formy. Natomiast w stosowaniu gier komputerowych cele edukacyjne (terapeutyczne) realizowane są w sposób pośredni. Zadanie postawione przed dzieckiem wynika z układu gry i stanowi o motywacji dziecka. Z punktu widzenia procesu edukacji (terapii pedagogicznej) scenariusz gry odwraca uwagę dziecka od właściwych treści kształcenia (terapii). A programy użytkowe to przede wszystkim różnego rodzaju edytory (tekstu, grafiki, melodii itp.), służące dorosłym (np. nauczycielom, terapeutom) do organizowania pracy.

Programy informatyczne są to najczęściej mniej lub bardziej rozwinięte formy komputerowej prezentacji wiedzy – od prostych programów do bardzo obszernych encyklopedii multimedialnych. Klasyfikacja pedagogiczna programów komputerowych obejmuje:

programy kształcące sprawności psychomotoryczne (rozwijające deficyty),
pomagające w opanowaniu określonych umiejętności,
wspomagające zdobywanie wiedzy.

Programy kształcące sprawności psychomotoryczne dzieli autor na:

programy kształcące sfery percepcyjne (wzrok, słuch),
programy kompensacyjne, tj. przystosowujące do korzystania z częściowo ograniczonych zdolności psychomotorycznych,
programy korekcyjne, tj. stymulujące rozwój opóźnionych funkcji psychomotorycznych.

Programy ułatwiające opanowywanie umiejętności można dalej klasyfikować ze względu na rodzaj kształconej umiejętności. Programy ułatwiające zdobywanie wiedzy także można dalej dzielić ze względu na opanowywany materiał. Terapeuta dobierając go powinien dokładnie określić jego cele, oraz ocenić formalne cechy programu ze względu na jego:

atrakcyjność,
polisensoryczność techniki kształcenia (terapii),
komunikatywność i łatwość obsługi,
otwartość programu (możliwość dostosowania do potrzeb, możliwości dziecka),
scenariusz (projekt),
czas i tempo,
instrukcję obsługi.

Liczą się też walory emocjonalne programu, gdyż od tego zależy zaangażowanie dziecka w proces terapeutyczny. Tu zwrócić uwagę należy na:

atrakcyjność programu,
pozytywne wzmocnienia,
zabawność i komizm (powodujących zmianę nastawienia dziecka do zajęć rewalidacyjnych).

Terapia z wykorzystaniem komputera wpływa również pozytywnie na dzieci nadpobudliwe. Są one zainteresowane pracą przy komputerze, co powoduje, że wyciszają się, są bardziej skupione i skoncentrowane. Przy doborze programu należy wziąć pod uwagę system wzmocnień. W przypadku dzieci z obniżoną sprawnością intelektualną jest to bardzo ważne. Przykładem takiego programu jest „Klik uczy czytać”. Chłopiec, który jest przewodnikiem, często chwali dzieci za dobrze wykonane zadanie. Należy pamiętać, że nie wzmacniamy sytuacji nieprawidłowych, ponieważ w ten sposób utrwalamy złe postępowanie (por. skrypt PCTP).

Terapeuci z Pomorskiego Centrum Terapii Pedagogicznej nie polecają stosowania gier z elementami rywalizacji, gdyż ich zdaniem, mogą się one okazać zbyt stresujące – dzieci upośledzone potrzebują więcej czasu na wykonywanie określonych zadań. Porażka w grze może również działać bardzo frustracyjnie. Na początku terapii najlepiej wprowadzić program zgodnie z zainteresowaniami dziecka. W przypadku młodzieży upośledzonej umysłowo mogą być zastosowane programy rozwijające ich zainteresowania, w tym muzyczne. Wszystkie te informacje i wskazówki należy wykorzystać do stworzenia procesu terapeutycznego.

Dopasowując i wdrażając terapię przez komputer należy kierować się pewnymi zasadami. I tak, zanim zastosujemy program komputerowy powinniśmy, zgodnie ze wskazówkami autorów skryptu, dokonać analizy skuteczności ewentualnych działań. Analiza ta obejmuje:

a) diagnozę pedagogiczną i psychologiczną uwzględniającą możliwości psychofizyczne osoby poddanej terapii;
b) dobór i kolejność wykorzystania programów w procesie terapii komputerowej.

W trakcie doboru i oceny programów stosowanych w terapii bierzemy pod uwagę wartość merytoryczną programów oraz zasady rewalidacji, wśród których wyróżniamy:

a) kryterium możliwości intelektualnych i kompensacyjnych: kompensacja różnych zaburzeń i rozwijanie wrażliwości zmysłowej oraz procesów instrumentalnych,
b) kryterium stopniowania trudności: na początku stosujemy programy proste i sprawiające dziecku dużo radości, będące dla niego jednocześnie dobrą zabawą. Jako utrudnienie w późniejszych etapach terapii możemy zastosować szybsze tempo pracy oraz programy bardziej skomplikowane,
c) kryterium funkcji pełnionych przez program: czy program spełnia funkcje terapeutyczne i rozwija nie tylko jedną wyizolowaną cechę, lecz działa kompleksowo na inne,
d) kryterium merytoryczno – graficzno – dźwiękowe: jakie realizowane są cele poprzez zastosowanie danego programu, czy program koncentruje uwagę grafiką, udźwiękowieniem, co konkretnie rozwija i jaka jest jego wartość merytoryczna,
e) kryterium motywacyjno – relaksacyjne: terapia powinna zachęcać dziecko do dalszej pracy poprzez uzyskanie w wyniku ćwiczeń pozytywnych efektów, co daje motywację do dalszego działania,
f) kryterium rozwoju społecznego: nauka nowych umiejętności, przełamanie stereotypowego myślenia na temat komputerów i ich zastosowania we współczesnej terapii pedagogicznej - przygotowanie do życia, podjęcie zatrudnienia, w końcu stworzenie wartościowego miejsca pracy (skrypt PCTP).''
źródło:  http://www.psychologia.net.pl/artykul.php?level=107

wykonały: Izabela Górzyńska, Magdalena Kuć, Joanna Wójcik.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz